شهوى رابردووش كورتترین بوو
ئهمڕۆ یهكهم رۆژى وەرزی هاوین درێژترین رۆژى ساڵه
964+
فهرهاد حهسهن
ئهمڕۆ 21.6.2024 وهرزى هاوین دهستیپێكرد و ئهمڕۆش درێژترین رۆژى ساڵ و شهوى رابردووش كورتترین شهوى ساڵ بووه.
وەرزی هاوینى ئهمساڵ له 92 رۆژ و 17 کاتژمێر و 54 خولەک دەخایەنێت و دابهشی سهر سێ مانگ بووه، حوزهیران، تهمموز و ئاب.
بهقسهى گهردوونناسان، دهستپێكردنى وهرزى هاوین و درێژترین رۆژى ساڵ به وهرگهڕانى هاوین پێناسه كراوه و دیاردەیهكی گهردوونیشه پێی دهوترێت summer.solstice .
بهپێی ئهم دیاردهیه، ئهمڕۆ ههینى ئەو رۆژەیە کە نیوەی باکوری زەوی زۆرترین تیشکی خۆری بەردەکەوێت و دهبێته درێژترین رۆژى ساڵ.
لوقمان حەوێز، شارهزا له بوارى گهردوونناسی، بە 964ـى وت، لەو رۆژەدا زەوی بەشێوەیەک لار دەبێتەوە له خولگەکەی، لەسەر تەوەری سوڕانەوەی بەدەوری خۆیدا، بەمەش ئەو دیاردەیە لە نیوەی باکوری گۆی زەوی لەو رۆژەدا روودەدات و زۆرترین تیشکی خۆری بەردەکەوێت.
وتيشى “لە رۆژی یەکەمی هاوین کە ئهمڕۆیە رۆژ درێژترین رۆژی ساڵە كه 14 کاتژمێر و 38 خولەک و شەوی رابردووش کورتترین شەوی ساڵ بوو کە نۆ کاتژمێر و 22 خولەک بووە”.
ئاماژهى بهوهشكردووه، ئەو دیاردەیە هەموو ساڵێک لە 20 یان لە 21ـی حوزەیران روودەدات.
دهستپێكردنى وهرزى هاوین و دروستبوونى درێژترین رۆژ و كورتترین شهوى ساڵ، پێچهوانهى دهستپێكردنى وهرزى زستانه كه شهوى 20 لهسهر 21 مانگى كانوونى یهكهم درێژترین شهوى ساڵ دێت و به (شهوى یهڵدا) ناسراوه ، هاوكات رۆژى 21ـى مانگى كانووى یهكهمیش به كورتترین رۆژى ساڵ ههژمار دهكرێت.