دراوی 100 دۆلاری ئەمریکی - وێنە: 964
ئەمریكا سزای خستووەتە سەر بانكەكانی عێراق
“دەبێت خواحافیزی لە بانكەكانی عێراق بكەن”
964+
محەمەد فاتیح
هەر لە سەرەتای دروستبوونی قەیرانی دۆلارەوە لە عێراق، 964 بەدواداچون بۆ ئەم بابەتە دەكات و داتا و شیكردنەوەكانی حكومەت و بانكی ناوەندی و لایەنە پەیوەندیدارەكان بڵاودەكاتەوە.
راستییەك هەیە كە ئەمەیە: بانكەكانی عێراق ئەگەر هەموو مەرجەكانیش جێبەجێ بكەن یەك دۆلار بە رێگەی یاسایی بەدەست ناهێنن، راستییەكی تریش ئەوەیە، ئەو لێكۆڵینەوەیەی رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆڕناڵ بەم دواییانەدا بڵاویكردەوە، كە دیارترین چاودێریی كاروباری داراییە لە نێو راگەیاندنی ئەمریكا، كە گوایە دۆلار لە عێراقەوە بە قاچاخ دەبردرێت بۆ ئێران، تا ئێستا ئەمە بابەتێكی گاڵتەجاڕییە لە نێو سەرۆكی بانكەكان و هیچ زانیارییەكی تێیدا نییە جێگەی متمانە بێت، جگە لە ناوی نووسەرەكە و رێكەوتی بڵاوكردنەوەكەی.
دەبێت خواحافیزی لە بانكەكانی عێراق بكەن
دوای گفتوگۆیەك لە نێوان 964 و یەكێك لە گەورە كارمەندەكانی بانكە عێراقییەكان كە ماوەی سێ كاتژمێری خایاند، ئەوەمان بۆ دەركەوت كە دەبێت خۆتان ئامادە بكەن بۆ ئەوەی (خواحافیزی لە بانكە عێراقییەكان بكەن)، چونكە بەپێی رێنماییەكانی بانكی ناوەندی، دەبێت هەموو بانكێكی عێراقی سازش لە بەشێك لە موڵكداریەتیی خۆی بكات بۆ بانكێكی ئوردنی یان ئیماراتی یان توركی.
رۆژنامەنوس دیڤید كلاوود كە ئەو راپۆرتەی بڵاوكردووەتەوە، زۆر بە خراپی لەسەر بواری دارایی عێراق نووسیویەتی و زۆر لایەنی بەوە تۆمەتبار كردووە، كە دۆلاری عێراق بۆ ئێران دزەپێدەكەن.
964 لەگەڵ زۆربەی ئەو لایەنانەی تۆمەتبار كراون قسەی كردووە و ئەوانیش تۆماری دوو ساڵ لەمەوپێشی حەواڵەكانیان خستووەتە بەردەم هەواڵسازانی 964 و زانیاری زۆریشیان بۆ ئاشكرا كردین، كە دەركەوتووە بەبێ ئەوەی دامەزراوەكانیان هیچ سزایەك درابن، یان بلۆك كرابن، دۆلاریان لە دەرەوە بۆ حەواڵە ناكرێت.
دوای چەند مانگێک لە ساڵی 2025 بانکی ناوەندی لە رۆڵی نێوەندگیری لە نێوان بانکە عێراقییەکان و ئەمریکا سەبارەت بە گواستنەوەی دۆلار دووركەوتەوە و ئەو باوكایەتیەی لە دەست دا لە رووی بانكییەوە كە هەیبوو، پاشان داوای لە بانکە عێراقییەکانیش کرد کە بانکە ئەمریکییەکان (سیتیبانک و جەی پی مۆرگان) قەناعەت پێ بكەن كە رێكارەكانیان دروستە، تا رێگە بە گواستنەوەی دۆلار بدەن.
وتەبێژێک لە بانكی FIB راشكاوانە قسەی بۆ 964 كرد و دەڵێت، “بانكەكەمان هیچ سزایەك و هیچ بلۆككردنێكی لەسەر نییە و هەموو خزمەتگوزاريیەكانمان زۆر باشن و بە تەواوی كار دەكەن و ئێمە گەورەترین بانكی لەم جۆرەین لە عێراقدا، بەڵام حەواڵەكردنی دۆلارمان لە دەرەوە راگیراوە و ناشزانین چۆن رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆڕناڵ بڕوا بە قسەی وا دەكەن، كە گوایە بانكەكەمان یان هەرچ بانكێكی دیكەی عێراقی لە یەك رۆژدا و لەلایەن تەنیا یەك كەسێكەوە پێنج ملیۆن دۆلاری حەواڵە كردووە”.
سێ بانكی عێراق بە 964ـی وت، بڕوانامەی كۆمپانیا گەورەكانیان بەدەستهێناوە لە رووی دەستپاكی و سەلامەتیی كارەكانیان، لەگەڵ ئەوەشدا دۆلاریان لێ قەدەغە كراوە و دەڵێن، بابەتەكە پەیوەندی بە سەلامەتییەوە نییە، ئەمە بڕیارێكی ئەمریكی روونە، كە رێگری دەكەن دۆلار بە بانكە عێراقییەكان بدرێت، تەنانەت ئەگەر سەلامەتیش بن، ئەمەش بە وتەی خۆیان، بە مەبەستی وێرانكردنی بانكە عێراقییەكان و بەدەستەوەدانیان بە چەند بانكێكی عەرەبی و بیانییە.
ئەوان دەڵێن، “عێراق بە فیعلی چووەتە ژێر سزاكانەوە”.
