ئاژه‌ڵدارێكى گوندى هه‌سنان وڵاغه‌كانى ده‌له‌وه‌ڕێنێت
“دێی گیا” خۆراكى ئاژه‌ڵ له‌ناو به‌فردا
964+
فه‌رهاد حه‌سه‌ن
له گوندى هه‌سنانى سه‌ر به دیاناى ئیداره‌ى سۆران، ئاژه‌ڵدارێك به‌م زستانه كه به‌فر له سنووره‌كه‌ى باریوه وڵاغه‌كانى ده‌له‌وه‌ڕێنێت.
خاوه‌ن ئاژه‌ڵه‌كه ناوى مام ئیسماعیله، ژماره‌یه‌ك سه‌ر بزن و وڵاغى هه‌یه و به‌شێكی زۆرى ژیانى له‌سه‌ر ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌یه.
به‌پێی گرته‌ڤیدیۆیه‌ك كه ده‌ست 964 كه‌وتووه، ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌م ئاژه‌ڵداره به‌فر له‌سه‌ر “دێی گیا”یه‌ك له گونده‌كه‌ى لاده‌بات و ئه‌و گیایه‌ى له‌به‌هاردا بۆ ئاژه‌ڵه‌كانى دروێنه‌ى كردووه، ئێستا له وه‌رزى زستان و له‌ناو به‌فردا پێیان ده‌دات.
به‌گشتى ئاژه‌ڵداره‌كان له‌ناوچه كوێستانیی و سارده‌كان دوو جۆر (دێ) بۆ خۆراكى ئاژه‌ڵه‌كانیان بۆ زستان دروست ده‌كه‌ن، یه‌كه‌میان “دێی گیا” كه گیاى به‌هاره‌ى بۆ دروێنه ده‌كرێت و دووه‌میشیان “دێی چروو” كه له داره‌كانى به‌ڕوو و مازوو ده‌كرێته‌وه.
له به‌شێكى ناوچه‌كانى هه‌رێمی كوردستان بۆ ئه‌وه‌ى ئاژه‌ڵه‌كان زیاتر تامه‌زرۆى خواردنى ئه‌م خوراكه زستانیه بن، له‌كاتى پێدانیان بۆیان خوێ رشێن ده‌كرێت و تامه سوێره‌كه زیاتر هانیان ده‌دات بۆ خواردنى.
هیمداد رزگار، خه‌ڵكى گوندى هه‌سنان به 964ـى وت، له گونده‌كه‌یان ئاژه‌ڵدارێكى زۆرى لێیه و به‌شێكى زۆریشیان ژیانیان له‌سه‌ر به‌خێوكردنى ئاژه‌ڵه‌كانیانه.
وتیشی “زۆربه‌ى ئه‌م ئاژه‌ڵدارانه بۆ زستان “دێ” بۆ خۆراكى زستانه‌ى ئاژه‌ڵه‌كانیان دروست ده‌كه‌ن.، كه مام ئیسماعیل یه‌كێكه له‌و ئاژه‌دارانه”.
دروستكردنى “دێى گیا و چروو” له وه‌رزى به‌هاردا به‌هه‌ره‌وه‌زى ده‌كرێت كاتێك دره‌خت و گژوگیان له‌وپه‌ڕى گه‌شه‌سه‌ندنى دایه.
