موتهنهبی كهمترین سهرچاوهى كوردی لێیه
بازاڕه گهورهكهى كتێب له بهغدا هیچ كتێبخانهیهكى كوردی لێ نییه
964+
فهرهاد حهسهن
له بهغدا شهقامى موتهنهبی ههر له دێرزهمانهوه به شهقامى كتێبخانهكان و نووسهر و رۆشنبیران ناسراوه، بهڵام بهپێی بهداوادچوونهكانى 964 لهو بازاڕه گهورهیهدا كهمترین سهرچاوهى كتێبی كوردى ههیه و تهنانهت كتێبخانهى تایبهتى كوردیشی لێ نییه.
عهلی حسێن، خاوهنى كتێبخانهى ئهلمهدا، كه گرنگی به سهرچاوه كوردییهكان دهدات، به 964ـى وت، لە موتەنەبی تەنیا ژمارەیەکی سنووردار کتێبی کوردی دەبینیتەوە، کە هەموویان وەرگێڕدراون بۆ سەر زمانی عەرەبی، ئەمەش وا دەکات بژاردەکان بۆ خوێنەر زۆر سنووردار بن، جگە لەوەی کە لە پێشانگای نێودەوڵەتیی کتێبی هەولێردا بەردەست دەبن.
وتیشی “لە موتەنەبی، کتێبخانەی تایبەتمەند بە کتێبی کوردی نییە، ئهمهش كێشهیهكی گهورهیه، بەو پێیەی زۆربەیان سەرنجیان لەسەر بڵاوکراوە عەرەبییەکانە و کتێبی کوردیش بە دەگمەن هەیە”.
ئاماژه بهوهشدهكات،كه لێره خوێنەر مەیلی کڕینی کتێبی کوردیی وەرگێڕدراو بۆ سەر زمانی عەرەبی هەیە، بهڵام بههۆى كهمى ئهو كتێبانه كێشه بۆ خوێنهر دروستبووه.
جهعفهر كازم وتهبێژى خانهى چاپهمهنى قهنادیل، به 964ـى وت، لەم هەفتەیە خواستێکی زۆر لەسەر کتێبەکانی “مدافع الكرد ” و “النشاگ السیاسی الكردی فی بغداد” هەبوو، ئەمە گوزارشت لە حەزی خوێنەران دەکات بۆ دۆزینەوەی کولتوورە نوێیەکان و فێربوونی قووڵتر دەربارەی گەلی کورد و مێژووەکەی.
وتیشی “هەرچەندە کتێبخانە کەمن کە کتێبی کوردی دابین بکەن، بەڵام لە بوارە جیاجیاکاندا بەردەستن، وەک مێژوو، سیاسەت، جوگرافیا. هەندێکیان بە زمانی کوردی چاپ و بڵاودەکرێنەوە، هەندێکیشیان بە زمانی عەرەبی بەردەستن”. به قسهى جهعفهر، زۆرینەی ئەوانەی ئارەزووی کڕینی ئەو کتێبانە دەکەن، لەو کەسانەن کە بەدوای زانیارییەکی فراوانتردا دەگەڕێن لەسەر کولتووری کوردی و ئارەزووی تێگەیشتن لە مێژوو و ناسنامەی ئەم گەلە دەکەن.