پەرلەمانتارێک: عێراق داوای لێبوردنی لە هەرێمی کوردستان کردووە

964+
ئەحمەد مستەفا

هۆکاری جوگرافی رێگرە لەوەی پڕۆژەی “رێگای گەشەپێدان” بە هەرێمی کوردستاندا تێبپەڕێت، ئەوەش وادەکات پرۆژەکە سێ ملیار دۆلار کەمتری تێبچێت، ئەمە قسەی سائر جبوری ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە بۆ میدیایەکی عێراقی.

مانگی ئایاری 2022، کۆنفرانسی رێگای گەشەپێدان لە بەغدای پایتەخت بەسترا بە بەشداری وەزیرانی گواستنەوە یان نوێنەرانی، سعودیە، ئێران، تورکیا، ئوردن، سوریا، ئیمارات، کوێت، قەتەر و عومان، جگە لە نوێنەرانی یەکێتی ئەوروپا و بانکی نێودەوڵەتی.

بەگوێرەی ئاماری وەزارەتی گواستنەوە، پرۆژەی رێگای گەشەپێدانی ستراتیژی لە پارێزگای بەسرە دەست پێدەکات و بە 10 پارێزگای عێراقدا تێدەپەڕێت، دەگاتە تورکیا و دواتر بۆ ئەوروپا، بازرگانی رۆژهەڵاتی جیهان بە ڕۆژئاوا دەبەستێتەوە، لەکاتێکدا قازانجی ساڵانە دەگاتە نزیکەی 4 ملیار دۆلار، جگە لە دابینکردنی 100 هەزار هەلی کار”.

سائر جبوری، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و نوێنەری پارێزگای بابل بە پێگەی بغداد الیوم ی وت، “رێگای گەشەپێدان لە بەسرە و لەوێشەوە بۆ بەغدا و پاشان موسڵ، بەبێ تێپەڕین بە ناوچەکانی هەرێمی کوردستاندا دەبێت، ئەوەش بەهۆکاری جوگرافیی، کە پێویستی بە تێچووی زیادە هەیە کە بە سێ ملیار دۆلار مەزەندە دەکرێت، ئەمەش وایکرد بەغدا داوای لێبوردن لە هەرێمی کوردستان بکات”.

عێراق غاز لە تورکمانستان دەکڕێت و دەبێ پارەکە بداتە ئێران

بەوتەی ئەو پەرلەمانتارە بێت، لیستی ئەو وڵاتانەی ئارەزووی پڕۆژەکە دەکەن رۆژ لە دوای رۆژ زیاتر دەبێت، تورکیاش لە پێشەنگی ئەو وڵاتانەدایە، چونکە درک بە گرنگی ئابووری خۆی دەکات لە دروستکردنی چالاکیی بێ وێنە جگە لەوەی رۆڵی لەدروستکردنی هاوبەشییەکی ئابووری پێشەنگ لەگەڵ بەغدا کە دەبێتە هۆی،”سەرەتای چارەسەرکردنی زۆرێک لە کێشە هەڵپەسێردراوەکان، لەوانەش ئاو”.

پەرلەمانتارەکە هۆکاری جوگرافی بۆ بوونی هەڵکەوتەی بەرزن و نزمی سروشتی هەرێمی کوردستان گێڕاوەتەوە، بەبێ ناوهێنانی هیچ هۆکارێکی دیکە، 964 پرسیاری ئاراستەی بەڕێوبەری دیوانی وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان کرد لەسەر هەڵوێستیان، بەڵام ئەو وتی، “هیچ زانیارییەکی لەسەر ئەو بابەتە نییە”.

رێگاکە ئاراستەی روو لە تورکیایە پێشتر، زاگرۆس هیوا وتەبێژی کۆما جڤاکێن کوردستان باڵی سیاسی “پەکەکە” بە بەشی عەرەبی 964ی وتووە، “ئێمە دژی هیچ پەیوەندییەک، ئاڵوگۆڕێک، یان رێڕەوێکی بازرگانیی نێوان وڵاتان نین، بەڵام تورکیا سادەترین پێداویستییە مرۆیی و ئابوورییەکان، وەک ئاو، وەک چەکێک لە دژی کورد و گەلانی ناوچەکە بەکاردەهێنێت”.

هەر لە بارەی ستراتیژیەتی رێگاکەوە، “سەرچاوەکانی دیجلە و فورات لە کوردستان ئاوی کوردن، بەڵام تورکیا وەک کارتی فشار لە دژی کورد بەکاریان دەهێنێت، هەروەها بۆ رێگەی گەشەپێدانیش”، زاگرۆس هیوا وای وت.